ONE OF A KIND. THE LAST CAR OF MARSHAL JOSEPH PILSUDSKI IN THE POLISH MUSEUM COLLECTIONS

Jan Tarczyński; Maksymilian Sokół-Potocki

doi:10.23856/1306

Jan Tarczyński Central Military Library
Maksymilian Sokół-Potocki Central Military Library

Abstract

The article is an attempt to recreate the fate of the most interesting of the vehicles belonging to the automobile column of GISZ – the General Inspectorate of the Armed Forces. It survived the turmoils of war and today holds pride of place among the exhibits in the Polish Federation of Engineering Associations’ Museum of Technology. This unique vehicle is an American Cadillac, a Series 30 Fleetwood 355D 7-passenger limousine, ordered at the end of 1934 for Marshal Józef Piłsudski, Inspector General of the Polish Armed Forces and Minister of Military Affairs, and delivered to Poland at the beginning of the following year. Based on the production series model, this Special Edition was produced specifically for Józef Piłsudski and incorporated an extensive range of modifications and facilities, enhancing the user’s security and comfort. The Cadillac 355D remainedat the disposal of the General Inspector of the Armed Forces until September 1939. It appears to have been used quite extensively by the Independent Automobile Column, as evidenced by numerous „requisitions to remove defects” in the Column’s workshop. During the September Campaign of 1939, the Cadillac 355D was used by the Commander in Chief, Marshal Edward Śmigły-Rydz. Between the second half of the 1940s and the late 1950s, the Marshal’s Cadillac was at the disposal of the Polish Ministry of Public Security and then, in 1956, it was relegated to the Museum’s stores in Wroclaw in a totally devastated state. On 7th November 2014,a ceremonial presentation of the restored Cadillac 355D – Marshal Józef Piłsudski’s last motor car – took place outside the Belweder Presidential Palace and it was subsequently put on public display in the Łazienki Palace Gardens.

References

Akt techniczno-rachunkowy nr 1524 z 18 marca 1935 roku „naprawy samochodu Cadillac nr rej. 8311 z Samodzielnej Kolumny Samochodowej G.I.S.Z.”

Dziennik Rozkazów Samodzielnej Kolumny Samochodowej Generalnego Inspektora Sił Zbrojnych z lat 1937-1939, CAW, G.I.S.Z. I.302.14. 1, 2, 3.

Informacje p. inż. A. Skwarczewskiego na temat okoliczności sprowadzenia do Polski samochodu marki Cadillac (nr inw. MT-IV-321), załącznik do listu inż. Jerzego Jasiuka, dyrektora Muzeum Techniki NOT DM/390/88 z 8 września 1988 roku do inż. Adolfa Skwarczewskiego.

Jędrzejewicz W., Cisek J., Kalendarium życia Józefa Piłsudskiego 1867-1935, Kraków-Łomianki 2007, t. IV.

Koperski B., Cadillac Naczelnika, „Motor”, 1988, nr 42 z 16 października.

Kossakowski T., Protokół komisji powołanej w związku z wynikiem kampanii wojennej 1939 roku, Londyn, 23 marca 1942 roku, s. 9. IPiMS, B. 1709.

Markowski M., Muzeum Lotnictwa i Astronautyki w Krakowie, w: Polskie Lotnictwo Sportowe. Almanach. Warszawa 1981.

Notatka Referatu Informacyjnego G.I.S.Z. – Malinowski Zygmunt. B.m., b.d. (po 21 października 1936 r.). CAW, G.I.S.Z. Referat Informacji, I.302.10.35.

Pismo Ambasady Polskiej w Rumunii nr. 792/26 z 30 sierpnia 1947 roku w sprawie rewindykacji mienia polskiego w Rumunii do Ministerstwa Spraw Zagranicznych w Warszawie, Arch. MSZ. Departament Polityczny, Wydział Południowo-Wschodni, 6/361/23.

Pismo Dyrektora Biura Rewindykacji i Odszkodowań Wojennych w Warszawie z 10 października 1947 roku do Attaché Handlowego Ambasady Polskiej w Bukareszcie, Arch. MSZ, Departament Polityczny, Wydział Południowo-Wschodni, 6/361/23.

Pismo Szefa Biura Inspekcji G.I.S.Z. L. dz. 240/B.J.35tj z 31 stycznia 1935 roku do Kierownika Zaopatrzenia Broni Pancernych. CAW, G.I.S.Z. I.302.4.1893.

Pismo Szefa Biura Inspekcji G.I.S.Z. L. dz. 385/tjn z 14 lutego 1935 roku do Kierownika Zaopatrzenia Broni Pancernych. CAW, G.I.S.Z. I.302.4.1893.

Pismo zastępcy dowódcy Broni Pancernych MSWojsk do kierownika Zaopatrzenia Inżynierii z 25 stycznia 1935 roku. CAW, G.I.S.Z. I.302.4.1893.

Relacja płk. dypl. Kazimierza Skrzywana z Instytutu Polskiego i Muzeum im. gen. Sikorskiego w Londynie, zaprzyjaźnionego (jako kpt dypl. Oddziału II Sztabu Głównego) z kpt.

M. Brodziszem, złożona – na podstawie jego przekazu – Janowi Tarczyńskiemu w grudniu 1989 r.

„Rozmowa odbyta między szefem delegacji dziennikarzy rumuńskich, która zwiedziła Polskę (…) a p.o. Attaché Prasowego Ambasady RP w Bukareszcie Jakubem Gelbertem (…) 24 maja 1947 roku.” Notatka niepodpisana. Arch. MSZ, Departament Polityczny, Wydział Południowo-Wschodni, 6/360/23.

Różański H., Śladem wspomnień i dokumentów (1943-1948), Warszawa 1988.

Skwarczewski A., Relacja z 16 lipca 1987 roku, spisana przez Jana Tarczyńskiego w Muzeum Techniki NOT w Warszawie.

Specyfikacja budowy „Cadillac series 30 7 pass. limousine”, „for Marshall Pilsudski, Gdynia” z 8 listopada 1934 roku. General Motors Media Archive – Vehicle Invoice Department, Built Sheet Collection, Livonia, USA; VIN 3105032. Dokument uzyskany po przesłaniu numeru podwozia (3105032) umieszczonego na podłużnicy ramy Cadillaca 355D, zachowanego w Muzeum Techniki NOT w Warszawie.

Tarczyński J., T. Szczerbicki T., Samochody osobowe Polski Fiat 508 i 518, Warszawa 2003.

Wyciąg z rachunku pn. „Rewindykacja mienia państwowego” z kwietnia 1947 roku, Bukareszt, Ambasada Polska, Arch. MSZ. Departament Polityczny, Wydział Południowo-Wschodni, 6/361/23.

Wykaz taboru samochodowego Samodzielnej Kolumny Transportowej G.I.S.Z. w dniu 12 września 1938 roku, CAW, G.I.S.Z. I.302.4.1895.

Zezwolenie na umieszczenie aparatów radiowych w samochodach służbowych. Pismo II Wiceministra Spraw Wojskowych Szefa Administracji Armii (wz. płk Władysław Filipkowski) nr 4900 – 966 /lokom/ 38 z 16 marca 1938 roku. CAW, G.I.S.Z. I.302.4.1895.